امروزه با توجه به گسترش نوآوری فناورانه، اقتصاد جهان به سرعت در حال تغییر است و شرکت‌های مبتنی بر نوآوری و فناوری‌های جدید هر روز سهم بیشتری از گردش مالی جهان را به خود اختصاص می‌دهند. این روزها توجه به نوآوری و سرمایه‌گذاری به منظور گسترش ایده‌های خلاق، بیش از پیش اهمیت یافته و دولت نیز توجه ویژه‌ای به این بخش کرده است.
به منظور آشنایی بیشتر با وضعیت کشور در این حوزه به سراغ دکتر رضا کلانتری‌نژاد، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکت دانش بنیان هم‌آوا رفته و با وی به گفت‌وگو نشسته‌ایم. کلانتری‌نژاد دارای مدرک دکترای مهندسی مکانیک از دانشگاه امیرکبیر با رساله نانوحسگرهای زیستی بوده و سابقه عضویت در هیأت علمی و سوابق اجرایی متعددی را در کارنامه فعالیت خود دارد. در ادامه این مصاحبه همراه ما باشید.
شرکت هم‌آوا چگونه تاسیس شده و در چه حوزه‌ای فعالیت دارد؟
این شرکت با نام ثبتی “کارخانه نوآوری هم‌آوا” از ادغام شتاب‌دهنده آواتک در حوزه فناوری ارتباطات و اطلاعات، شتاب‌دهنده شزان در حوزه فناوری‌های همگرا، فضای کاری اشتراکی زاویه و نیز شرکت نوآوا که در زمینه ارائه راهکار به کسب‌وکارهای مختلف فعالیت دارد، شکل‌گرفته و هم‌اکنون در محل کارخانه نوآوری آزادی مشغول فعالیت است. این کارخانه نیز توسط هم‌آوا با مشارکت پارک فناوری پردیس و حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان بزرگ‌ترین مرکز استقرار استارت‌آپ‌ها در خاورمیانه و شمال آفریقا و در فضایی به مساحت ۱۸ هزار و ۵۰۰ مترمربع در غرب تهران راه‌اندازی شده است.
حوزه فعالیت شرکت هم‌آوا توسعه زیست‌بوم و فرهنگ کارآفرینی بر مبنای نوآوری، پرورش و رشد کسب‌وکارهای نوپا، پژوهش و توسعه فناوری‌های نوین، سبدگردانی کسب‌وکارها و همچنین ارائه راهکارهای نوآورانه به سازمان‌های بزرگ به منظور توسعه نوآوری و فرهنگ آن است. این شرکت به تیم‌های جوانی که دنبال تحقق ایده‌های خلاق در قالب یک کسب‌وکار هستند نیز خدمات مختلفی را ارائه می‌دهد که از مهمترین آن ها می‌توان به دوره‌های شکلدهی، شتابدهی، تخصیص سرمایه اولیه از قبیل سرمایه اجتماعی، مادی، دانشی و نمادین اشاره کرد. کسب‌وکارهای نوبنیان با استفاده از این سرمایه‌ها می‌توانند فعالیت خود را آغاز و آن را گسترش دهند.
آیا برنامه‌ای برای ایجاد شعبه در دیگر شهرهای کشور دارید؟
در حال حاضر این شرکت فقط در تهران فعالیت دارد و فاقد دفتر یا شعبه‌ای در دیگر مناطق کشور است. در زمینه فعالیت شرکت‌های پشتیبان نوآوری، دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد؛ به طوری که برخی معتقد به گستردگی حضور و بعضی دیگر به مانند هم‌آوا به کیفیت کار اهمیت ویژه‌ای می‌دهند. دیدگاه ما این است که یک کانون حمایتی متمرکز و با کیفیت بالا، بسیار بهتر از کانون‌های پراکنده است. در وضعیت کنونی، مرکز جامعی در تهران ایجاد شده که خدمات مختلفی مانند تامین سرمایه، استقرار و توسعه کسب‌وکارها را برای صاحبان ایده‌های نو و خلاقانه فراهم کرده است. البته با شیوع بیماری کرونا، مراحل اولیه کار به صورت آنلاین انجام شده و در سراسر کشور نیز امکان دسترسی به آن وجود دارد اما در حال حاضر تاسیس شعبه‌های دیگر در سایر شهرهای کشور در دستور کار شرکت هم‌آوا قرار ندارد.
این شرکت از چه بخش‌هایی تشکیل شده و تا چه میزان اهداف خود را محقق کرده است؟
این مجموعه از دو بخش مهم تشکیل شده که نخستین بخش آن در زمینه مشارکت در راه‌اندازی، پرورش و توسعه کسب‌وکارهای جدید فعالیت دارد که مبتنی بر ایده‌های خلاق و نوآورانه است. بخش دوم نیز به ارائه خدمات به سازمان‌های بزرگ و کسب‌وکارهای موفق اختصاص دارد که در زمینه چگونگی مواجه شدن با بحران‌های آینده، نوآوری در شیوه‌های جاری و همچنین نحوه مطابقت با تحولات سریع عصر حاضر، خدمات متنوعی ارائه می‌دهد. هم آوا از نظر کمی تا اندازه زیادی پیشرفت کرده اما با دستیابی به کیفیت مطلوب فاصله دارد و همواره تلاش می کند با بهره‌گیری از روح تعاون و همکاری در مجموعه، گام‌های مهمی در راستای تحقق اهداف خود بردارد.
آیا دولت از فعالیتهای شما حمایت می کند؟
در سالهای اخیر، سیاست کلان کشور در جهت حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و توسعه فناوری بوده که در همین راستا معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، صندوق نوآوری و شکوفایی و همچنبن وزارت ارتباطات حمایت‌های زیادی از این شرکت‌ها به عمل آورده‌اند. اگرچه دولت اقداماتی را در زمینه حمایت از کسب‌وکارهای جدید مبتنی بر فناوری و نوآوری انجام داده، اما بودجه و زمان صرف‌شده برای این موضوع کافی نیست و به منظور ایجاد زیست بوم نوآوری، باید اقدامات بسیار گسترده‌ای صورت گیرد. امیدواریم که با تداوم نگاه فعلی و همچنین تلاش برای گسترش حمایت‌ها از توسعه نوآوری و فعالیتهای مرتبط با پشتیبانی از آن، به وضعیت بهتری دست پیدا کنیم. ارتقای رتبه ایران در حوزه نوآوری، به‌طور مستقیم به سرمایه‌گذاری در این بخش بستگی دارد. در وضعیت کنونی برخی از کشورها تا ۳ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را در زمینه توسعه نوآوری هزینه می‌کنند که این عدد در کشورمان کمتر از یک درصد است، لذا به منظور کسب جایگاه مناسب، نیازمند سرمایه‌گذاری بیشتری هستیم.
نیاز آینده کشور به مجموعه‌هایی مانند هم‌آوا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
هم‌اکنون در پایان دوره ۱۰۰ سالهای هستیم که در آن کسب‌وکارها و همچنین اقتصاد کلی کشور بر فروش منابع زیرزمینی، مواد خام و گردش مالی ناشی از آن مبتنی بوده است. با توجه به کاهش نرخ افزایش جمعیت جهان و همچنین توسعه انرژی‌های تجدید‌پذیر و صنایع بازیافت، تقاضا برای مواد معدنی کاهش یافته است. نکته حائز اهمیت اینکه در دوران جدید با کاهش عمر کسب‌وکارها و نیاز فزاینده به خلق ارزش‌افزوده از راه‌های جدید مواجه هستیم. با توجه به رشد شتابان فناوری و نوآوری پیش‌بینی می‌شود که شرکت‌ها و کسب‌وکارهای موجود، به منظور حفظ خود در شرایط رقابتی، نیازمند تغییرات گسترده و نوآوری باشند؛ لذا نیاز به شرکت‌هایی مشابه هم‌آوا در آینده به شکلی فزاینده بیشتر خواهد شد. با توجه به روند فعلی توسعه فناوری‌های جدید و به تبع آن نوآوری، ضرورت دارد تا برای توسعه و ارتقای سطح زندگی خود، در راستای گسترش نوآوری گام برداریم. بدون شک مسیر آینده ایران از مرحله دشوار خلق، تثبیت و توسعه نوآوری می‌گذرد.
این نکته نیز قابل ذکر است که با افزایش نوآوری، نیاز جامعه به آن گسترده و عمیق‌تر از گذشته خواهد بود و در شرایط کنونی سازمان‌هایی مانند هم‌آوا نیز باید با نوآوری‌های جدید، خود را با شرایط جدید تطبیق داده تا پاسخگوی نیازهای جامعه باشند. بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده، به زودی شهرهای خاصی از جهان به کانون نوآوری، تسهیل و توسعه تبدیل می شوند. در کشور ما نیز مناسب است به این موضوع مهم توجه ویژه ای داشت و تمهیدات مناسبی برای ایجاد و تثبیت کانون‌های توسعه نوآوری درنظر گرفته شود.
این مجموعه چه برنامه‌ای برای توسعه فعالیتهای خود دارد؟
این شرکت از ابتدای فعالیت خود نزدیک به یک‌صد کسب‌وکار مبتنی بر نوآوری ایجاد کرده و هم‌اکنون درصد قابل قبولی از این کسب‌وکارها در پورتفولیوی هم آوا (سبد سهام) فعال هستند که به‌طور متوسط در هر تیم ۱۰ نفر مشغول به کار می‌باشند؛ البته به دلیل تغییرات در کسب‌وکارهای فعال در سبد سرمایه‌گذاری هم‌آوا امکان تغییر این آمار وجود دارد. ناگفته نماید که توسعه فعالیتهای هم‌آوا به معنای تعمیق و گسترش این خدمات و افزایش سطح کیفی آن است. از سوی دیگر، با توجه به اشتراکات فرهنگی، زبانی و تاریخی میان ایران و کشورهای همسایه به ویژه افغانستان و تاجیکستان و همچنین توسعه محدود آنها در زمینه نوآوری، امکان صادرات خدمات به این کشورها وجود دارد که این موضوع در دستور کار آینده هم آوا نیز قرار دارد. توسعه کسب‌وکارها و تسهیل اجرای ایده‌های نوآورانه به این معنا نیست که تمام کسب و کارها و ایده های مورد حمایت به موفقیت دست یابند بلکه همواره بخشی از آنها با شکست مواجه می‌شوند. در واقع هم‌آوا در نظر دارد تا با استفاده از تجربه های خود، میزان موفقیت ایده ها و کسب‌وکارهای مورد حمایت را افزایش دهد.
مشکلات پیش روی هم‌آوا و مجموعه های مشابه چیست؟
بیشتر مخاطبان ما جوانان هستند که به دلیل شرایط سنی، تعامل با آنها از حساسیت ویژه ای برخوردار است. ازطرفی با توجه به تحولات سیاسی و اقتصادی، بخشی از آنان از کشور مهاجرت می‌کنند که این موضوع باعث کاهش نیروی خلاق در جامعه می شود. اگرچه این موضوع در دنیای امروزی عادی است، اما کشورها زمانی می‌توانند با تبعات ناشی از خروج نیروهای متخصص مقابله کنند که مهاجرت دوجانبه باشد. بنابراین به منظور دستیابی به جایگاه مناسب در زمینه توسعه نوآوری، ایجاد ثبات اقتصادی ضروری است، در غیر این صورت برای توسعه نوآوری با کمبود فزاینده نیروی انسانی مواجه خواهیم بود.
محمد جعفری-ماهنامه دنیای سرمایه گذاری
دیدگاهی بنویسید