استارتاپ‌ها و ایده های نوآورانه در کشور های مختلف جهان به‌عنوان موتور محرک فناوری و پیشرفت اقتصادی شناخته می‌شوند. با این حال، بسیاری از استارتاپ‌ها به‌دلیل کمبود منابع مالی و دانشی، تجربه، و دسترسی محدود به سرمایه‌گذاران، در مراحل اولیه شکست می‌خورند. طبق آمار، حدود ۹۰ درصد از استارتاپ‌ها در ایالات متحده با چنین سرنوشتی مواجه می‌شوند.
در دنیای امروز، نوآوری دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت است. اقتصادهای پیشرفته و در حال توسعه هر دو به نوآوری و استفاده و پیاده سازی تکنولوژی های نوظهور وابسته هستند تا رشد کنند و با چالش‌های جدید مقابله کنند.
نکته ای که در این بین باید به آن توجه داشت این است که نوآوری به تنهایی کافی نیست؛ آنچه اهمیت دارد، سرعت و اثربخشی عملیاتی کردن نوآوری است. زمانی که از سرعت و اثربخشی در اکوسیستم نوآوری و کارآفرینی صحبت می شود، نام شتابدهنده به عنوان رکن اصلی اکوسیستم به چشم می خورد. شتابدهنده به‌عنوان حامی و پشتیبان، نقشی کلیدی در رشد و توسعه استارتاپ‌ها ایفا می‌کنند.
شتابدهنده چیست؟
شتاب‌دهنده‌ها (Accelerators) به‌عنوان یکی از اجزای اصلی اکوسیستم نوآوری، مسیری سریع‌تر و دقیق‌تر برای تیم‌ها و استارتاپ‌ها فراهم می‌کنند تا ایده‌های خود را به محصولات، خدمات یا حتی شرکت‌های بزرگ تبدیل کنند.
شتاب‌دهنده‌ها به شرکت‌های نوپا و استارتاپ ها کمک می‌کنند در یک بازه زمانی کوتاه (معمولاً ۳ تا ۶ ماه) به‌سرعت رشد کنند. این برنامه‌ها معمولاً شامل آموزش، منتورینگ، دسترسی به شبکه سرمایه‌گذاران و منابع، و فضای کار هستند. هدف شتابدهنده این است که مراحل اولیه رشد یک استارتاپ را تسریع کند و آن را آماده ورود به بازار یا جذب سرمایه کند.
آغاز شتابدهنده ها در ایران و جهان
مفهوم شتابدهنده نخستین بار در سال ۲۰۰۵ توسط شتابدهنده Y Combinator در آمریکا مطرح شد و به‌سرعت در سراسر جهان گسترش یافت. این شتابدهنده ابتدا در بوستون شکل گرفت و سپس به سانفرانسیسکو گسترش پیدا کرد. این شتابدهنده بیش از ۴۰۰۰ استارتاپ را شتابدهی کرده و از معروف ترین این استارتاپ ها می توان به Airbnb, Coinbase, DoorDash, Dropbox, Instacart, Reddit, Stripe و Twitch اشاره کرد.
در ایران نیز اولین شتابدهنده با نام آواتک تأسیس شد که در سال ۱۳۹۶ توسط مجموعه سرآوا با شتابدهنده شزان، آواگیمز ، نوآوا و زاویه ادغام شده و در حال حاضر با نام کارخانه نوآوری هم‌آوا فعالیت می‌کند. از جمله معروف ترین استارتاپ های پرتفولیو این شتابدهنده می توان به، نوار، ریحون، وینداد، پی پینگ، ویپان و بیش از ۱۰۰ استارتاپ دیگر در این هم آوا، شتابدهی شده اند. شتابدهنده هم آوا به بیش از ۱۲۰ شتابدهی و ۷ خروج موفق یکی از موفق ترین شتابدهنده های ایران می باشد.
شتاب‌دهنده‌ها برنامه‌هایی هستند که به شرکت‌های نوپا کمک می‌کنند در یک بازه زمانی کوتاه (معمولاً ۳ تا ۶ ماه) به‌سرعت رشد کنند. این برنامه‌ها معمولاً شامل آموزش، منتورینگ، دسترسی به شبکه سرمایه‌گذاران و منابع، و فضای کار هستند. هدف شتابدهنده این است که مراحل اولیه رشد یک استارتاپ را تسریع کند و آن را آماده ورود به بازار یا جذب سرمایه کند.
تفاوت شتابدهنده با مراکز رشد (Incubators)
یکی از سوالات رایج در مورد شتابدهنده، تفاوت آن‌ها با مراکز رشد است. هر دو این ساختارها برای حمایت از نوآوری طراحی شده‌اند. مراکز رشد اغلب روی استارتاپ‌هایی تمرکز دارند که هنوز در مراحل ایده‌پردازی هستند و نیاز به زمان بیشتری برای توسعه دارند. اما شتاب‌دهنده‌ها معمولاً با تیم‌ها یا استارتاپ‌هایی کار می‌کنند که حداقل یک محصول اولیه (MVP) یا یک پروتوتایپ کم جزییات آماده دارند و به دنبال رشد سریع هستند.
تفاوت شتابدهنده ها و مراکز رشد
• مدت‌زمان
شتاب‌دهنده‌ها کوتاه‌مدت (چند ماهه) و مراکز رشد بلندمدت (چند ساله) هستند.
• نوع حمایت
مراکز رشد بیشتر بر ارائه فضای کاری و زیرساخت‌ها تمرکز دارند، درحالی‌که شتاب‌دهنده‌ها سرمایه‌گذاری و آموزش‌های فشرده ارائه می‌دهند.
• مالکیت سهام
شتاب‌دهنده‌ها در ازای سرمایه‌گذاری بخشی از سهام استارتاپ را دریافت می‌کنند، اما مراکز رشد معمولاً سهامی ندارند.
اهداف شتابدهنده ها
۱٫ کاهش ریسک شکست
شتاب‌دهنده‌ها با ارائه منابع، آموزش‌ها و منتورها به استارتاپ‌ها کمک می‌کنند از اشتباهات رایجی که ممکن است منجر به شکست آن‌ها شود، جلوگیری کنند.
۲٫ دسترسی به شبکه‌ها منتورینگ و سرمایه گذاری
یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های شتاب‌دهنده‌ها، دسترسی به شبکه‌ای از منتورها، سرمایه‌گذاران و شرکت‌های بزرگ است که می‌تواند به استارتاپ‌ها در جذب سرمایه یا ایجاد شراکت‌های استراتژیک کمک کند.
۳٫ تسریع ورود به بازار
یکی از چالش‌های اصلی استارتاپ‌ها، سرعت پایین ورود به بازار است. شتاب‌دهنده‌ها به تیم‌ها کمک می‌کنند تا فرایند توسعه محصول و عرضه به بازار را در مدت‌زمان بسیار کوتاه‌تری طی کنند.
۴٫ یادگیری از تجربیات دیگران
در برنامه‌های شتابدهنده، استارتاپ‌ها نه‌تنها از منتورها، بلکه از دیگر تیم‌های حاضر در برنامه هم یاد می‌گیرند. این محیط تعاملی یکی از ارزشمندترین جنبه‌های شتاب‌دهنده‌ها است.
مدل‌های مختلف شتاب‌دهنده‌ها
شتاب‌دهنده‌ها بسته به نوع تمرکز خود میتوانند مدل‌های متفاوتی داشته باشند:
۱٫ شتاب‌دهنده‌های عمومی
این شتاب‌دهنده‌ها با هر نوع استارتاپی کار می‌کنند، بدون اینکه محدودیتی در زمینه یا حوزه فعالیت داشته باشند.
۲٫ شتاب‌دهنده‌های تخصصی
این مدل‌ها روی حوزه‌های خاصی مثل فناوری مالی (فین‌تک)، سلامت دیجیتال، هوش مصنوعی، یا انرژی‌های تجدیدپذیر تمرکز دارند.
۳٫ شتاب‌دهنده‌های شرکتی (Corporate Accelerators)
شرکت‌های بزرگ با هدف نوآوری باز (Open Innovation) شتاب‌دهنده‌هایی را ایجاد می‌کنند تا بتوانند از ایده‌های جدید بهره‌برداری کنند یا با استارتاپ‌ها همکاری استراتژیک داشته باشند.
نقش شتاب‌دهنده‌ها در اکوسیستم نوآوری
۱٫ اتصال اجزای مختلف اکوسیستم
شتاب‌دهنده‌ها به‌عنوان پلی میان استارتاپ‌ها، سرمایه‌گذاران، دانشگاه‌ها، و شرکت‌های بزرگ عمل می‌کنند و اجزای مختلف اکوسیستم را به یکدیگر متصل می‌کنند.
۲٫ جذب سرمایه برای نوآوری
شتاب‌دهنده‌ها با فراهم کردن بستری مناسب برای معرفی استارتاپ‌ها به سرمایه‌گذاران (مانند روز Demo Day)، نقش مهمی در جذب سرمایه برای نوآوری ایفا می‌کنند.
۳٫ تقویت فرهنگ نوآوری
با حمایت از تیم‌های نوپا، شتاب‌دهنده‌ها نه‌تنها به رشد آن‌ها کمک می‌کنند، بلکه فرهنگ نوآوری را در جامعه تقویت می‌کنند.
نقش شتاب‌دهنده‌ها در اکوسیستم استارتاپی ایران
ایران در سال‌های اخیر با ظهور استارتاپ‌های موفقی همچون دیجی‌کالا و اسنپ، پیشرفت‌های قابل‌توجهی در اکوسیستم کارآفرینی داشته است. شتاب‌دهنده‌ها در این میان با ارائه سرمایه، مشاوره و آموزش‌های تخصصی، موانع موجود را کاهش داده و رشد این اکوسیستم را تسریع کرده‌اند.
در ایران انواع شتابدهنده های عمومی و تخصصی وجود دارد که توانسته اند نقش مهمی در تیم سازی، جذب استارتاپ ها و رشد آن داشته باشند.
مزایای شتاب‌دهنده‌ها برای استارتاپ‌ها
• تسریع فرایند رشد و توسعه
شتابدهنده با استفاده از تجربه و دانش تخصصی خود در زمینه رشد استارتاپ، ریسک رسیدن به محصول نهایی و معرفی محصول به بازار را کم کرده و می توانند در سریع ترین زمان ممکن استارتاپ را به بازار معرفی کنند.
• دسترسی به مشاوران و منتورهای حرفه‌ای
شبکه ای از مشاوران و منتور های تخصصی در شتابدهنده ها وجود دارد که میتوانند در زمینه های مختلف استارتاپ ها را راهنمایی و منتورشیپ تخصصی انجام دهند.
• افزایش شانس جذب سرمایه‌گذاران
شتابدهنده با داشتن شبکه ای از سرمایه گذاران می توانند شانس معرفی و جذب سرمایه استارتاپ ها به خصوص پس از پایان دوره شتابدهی را افزایش دهند.
•تقویت برندینگ و ورود موفق به بازار
شتابدهنده ها مانند هم آوا، دیموند و غیره با داشتن سابقه طولانی برای استارتاپ ها برندینگ خوبی به حساب می آید و می توانند ورود به بازار موفق تری را تجربه کنند.
موفق ترین شتابدهنده های ایران
کارخانه نوآوری هم آوا
شرکت هم‌آوا (با نام ثبتی کارخانه نوآوری هم‌آوا) از ادغام شتابدهنده آواتک در حوزه فناوری ارتباطات و اطلاعات (شامل شتابدهنده آواگیمز)، شتابدهنده شزان در حوزه فناوری‌های همگرا، فضای کاری زاویه و شرکت نوآوا ارائه‌‌کننده‌ی راه کارهای رشد به کسب‌وکارها، شکل گرفته است و از سال ۱۳۹۷ در محل کارخانه نوآوری آزادی مشغول به فعالیت در حوزه نوآوری، کارآفرینی، شتابدهی و سرمایه‌گذاری پیش‌بذری و بذری می‌باشد.
دیموند
شتابدهنده دیموند، در سال ١٣٩٣ با هدف کمک به رشد کسب و کارهای نوپا، فعالیت خود را آغاز کرد. فعالیت اصلی دیموند، ارائه خدمات شامل آموزش، فضای کار اشتراکی، منتورشیپ، خدمات زیرساختی و ایجاد فضای رشد تیم های نوپا، در دوره ٩ ماهه شتابدهی و پیش شتابدهی است.
شریف
شتابدهنده شریف به عنوان نخستین شتابدهنده دانشگاهی ایران، فعالیت خود را به طور رسمی از ابتدای سال ۹۳ برای پرورش ایده‌های خلاقانه دانشــجویان و فارغ‌التحصیلان دانشــگاه صنعتی شریف آغاز کرده اســت. این شــتاب‌دهنده به عنوان یکی از نهادهای زیرمجموعه پارک علم و فناوری دانشــگاه صنعتی شــریف، از اســتارتاپ‌های مبتنی بر فناوری در حوزه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، فنی و مهندسی و سخت‌افزاری حمایت می‌کند.
دیدگاهی بنویسید